Найман аймаг

Бичсэн:tonshuul
2015/06/13/, 22:26

Найман нь Төв Азид нутагладаг байсан нэгэн аймаг бөгөөд ихэнх судлаачдын судалгаагаар тэд монгол аймаг байсан байна.
1.Түүх
Тэд 1177 он хүртэл Хар Хятаны харъяанд байсан. 1204 онд тэдний сүүлчийн хан Таян алагдаж, албат иргэд нь Чингис хаанд дагаар орсон бөгөөд Таян ханы хүү Хүчлүг Хар Хидан руу зугатаж очиход тэдний хаан нь найрсгаар хүлээн авч, охиноо хатан болгон өгч байжээ. Оросын түрэг судлаач Н.Аристов Монголын нууц товчооны мэдээнд үндэслэн Найманы нутаг Эрчис мөрнөөс Монголын Тамир гол хүртэлх газрыг хамарч байсан гэж үзжээ. Монголын нууц товчооны 198-р зүйлд "Найманы Хүчүлүг хан улсаа алдаад цөөн хүнтэй дутааж яваа мэргидийн Тогтоатай уулзаж, Эрчис мөрний Бүхдэрмэ гэдэг газар хамтран цэргээ засаж байжээ" гэж дурьдагдсан байдаг.
Хүчлүг 1211 онд Хар Хятаны хаан суудлыг булаан авч, 1218 онд Зэв жанжин Хар Хятаныг дайлах хүртэл хаан суужээ.
Найманы ханлиг мөхсөн ч тэд Их Монгол Улсын түүхэнд тодорхой үүрэг гүйцэтгэсэн. Чингис хаан Найман аймгийг эзлэхэд Найманы нэгэн түшмэл Тататунга монголчуудад бичиг үсэг зааж өгсөн гэсэн домог байдаг. Өгэдэй хааны их хатан Дөргэнэ Найман аймгийн хүн байсан гэж үздэг. Түүнчлэн Хүлэгү Найман аймгийн Хэтбух гэгч жанжинтай байсан нь 1260 оны Айн Жалутын тулалдаанд амь үрэгджээ.
Одоо казахчуудын дунд дор хаяж 400 мянган Найман гаралтай хүн бий. Найманчуудын зарим нь Киргиз, Узбекчуудад уусчээ. Мөн Афганистан дахь Хазара монголчууд, Монгол улсын хойд хэсгээр ч Найман гаралтай хүмүүс цөөн тоогоор байдаг. Өвөр Монголд монгол хэлний найман аялгаар ярилцдаг Найман ястан бий.
2.Гарал угсаа

2.1 Монгол онол
Киданчууд 1120-иод онд баруун тйиш нүүн Хар Кидан улсыг байгуулагдахад Найманы ханлиг байгуулагдсан харин Киданы эртний нэгэн ноён 8 хүүтэй байсан нь Найманы ханлигийн нэр болсон гэж зарим эрдэмтэд үздэг. Ойрадын Дөрвөд, Цорос ястнууд Найман гаралтай гэх үзэл бий. Алан Саундерс тэднийг монголжсон түрэгүүд гэж үзжээ. Мөн Казахстаны олон эрдэмтэн судлаачид найманчуудыг монгол аймаг гэсэн үзлийг дэмждэг.
Казахстаны history.kz сайт тэдний нутаглаж байсан газарзүйн байршилд нь үндэслэн найманчууд үргэлж монгол овог
аймгуудын дунд хүрээлэгдэн оршиж байсан монгол аймаг гэж бичжээ.
2.2 Түрэг онол
Түрэг улсын үед Монголын төв хэсэгт байсан секиз огуз аймаг хожим Найман болсон, МНТ-нд гардаг найман хүмүүсийн нэр түрэг үг гэсэн онол бий. "Секиз" нь 8 гэсэн түрэг үг юм. Огуз нь одоогийн туркмен, салар түрэг, БНТУ-н туркуудын өвөг түрэг аймаг бөгөөд казах, киргиз зэрэг бусад түрэгүүдийн бүрэлдэхүүнд төдийлөн ороогүй бололтой.

Төстэй мэдээллүүд

Хүннү цэрэг 5-6 зуун

2015/06/13, 22:21

Өвөрмонголоос Армонголчуудад хандаж юу хэлэв

2015/04/30, 10:50

ӨвөрМонголчуудаас АрМонголд хаягласан захидал иржээ

2015/04/30, 09:19

Найман настай охиныг хүчиндсэн этгээдийг баривчилжээ

2015/04/07, 17:52

Сэтгэгдэл

АНХААРУУЛГА: Уншигчдын бичсэн сэтгэгдэлд www.CHUHAM.mn хариуцлага хүлээхгүй болно. ХХЗХ-ны журмын дагуу зүй зохисгүй зарим үг, хэллэгийг хязгаарласан тул ТА сэтгэгдэл бичихдээ хууль зүйн болон ёс суртахууны хэм хэмжээг хүндэтгэнэ үү. Сэтгэгдэлтэй холбоотой санал гомдлыг 7711-0505 утсаар хүлээн авна.